Συνεταιριστικός «φερετζές» για τους επιχειρηματίες των ΑΠΕ

Επιδοτήσεις, μακροχρόνιο σταθερό φορολογικό πλαίσιο, εγγυημένες τιμές για τους «συνεταιριστές» επιχειρηματίες και μια σειρά άλλες παροχές περιέχει το νομοσχέδιο για τις «Ενεργειακές Κοινότητες» που ετοιμάζεται να ψηφίσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. 

Πρόκειται για ένα ακόμη κομμάτι του παζλ της «απελευθέρωσης» της αγοράς Ενέργειας γενικά, με ειδικό στόχο την ενίσχυση του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

στο συνολικό ενεργειακό μείγμα, με όρους επιδοτήσεων ανάλογους με εκείνους που οδήγησαν στα... φιλοπεριβαλλοντικά «χαράτσια» που συντέλεσαν, ανάμεσα στα υπόλοιπα μέτρα, να εκτοξευτούν τα τιμολόγια ηλεκτρισμού στη χώρα μας την τελευταία επταετία.

Το νομοσχέδιο αποσκοπεί στη διευκόλυνση επενδύσεων στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, για επιχειρηματίες του Τουρισμού, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ή επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον αγροτοδιατροφικό τομέα και φυσικά την Τοπική Διοίκηση και των δύο βαθμίδων. Μια σειρά δραστηριότητες, όπως η τηλεθέρμανση, η παραγωγή βιομάζας, η παραγωγή Ενέργειας για τον αγροτικό τομέα, η κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης, συστήματα αποθήκευσης Ενέργειας και η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων, μπορούν να ενταχθούν στα σχετικά προγράμματα και να τύχουν των ευνοϊκών νομοθετικών ρυθμίσεων.

Από το «μείγμα» δεν λείπει και η υποκρισία της κυβέρνησης: Την ώρα που όλος ο άξονας πάνω στον οποίο κινείται το νομοσχέδιο, αποσκοπεί - στο πλαίσιο της «απελευθέρωσης» του κλάδου - στην ενίσχυση των επενδυτών που είτε ήδη δραστηριοποιούνται στις ΑΠΕ και θέλουν να αυξήσουν τις επενδύσεις, είτε σε νεοεισερχόμενα στο χώρο επιχειρηματικά σχήματα, εκείνη δεν διστάζει να υποστηρίζει ότι ανάμεσα στους στόχους είναι η «αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας».

Προνόμια και παροχές κάθε είδους

Στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου δίνεται ο ορισμός της «Ενεργειακής Κοινότητας» («Ε.Κοιν.»), σύμφωνα με τον οποίο «είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο...».

Σκοπός των «Ε.Κοιν.» είναι η «προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης των ΑΠΕ ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης», με χαρακτήρα που θα καθορίζεται στο καταστατικό της, είτε «κερδοσκοπικό», οπότε και θα επιτρέπεται η διανομή κερδών στα μέλη της, είτε «μη κερδοσκοπικό», χωρίς δυνατότητα διανομής κερδών. Ο διαχωρισμός «κερδοσκοπικός» ή «μη κερδοσκοπικός» είναι φυσικά τυπικού χαρακτήρα, που περισσότερο έρχεται να διευκολύνει τις επενδύσεις και να δώσει επιλογές στα κεφάλαια αναλόγως της προέλευσής τους, παρά έχει να κάνει με τον πραγματικό χαρακτήρα τους, αφού καπιταλιστικές επιχειρήσεις, όπως είναι οι «Ε.Κοιν.», άσχετα από την ονομασία τους, δεν μπορούν να μη λειτουργούν με όρους κερδοφορίας.

Μια «Ε.Κοιν.» μπορεί να συσταθεί από φυσικά πρόσωπα, ΝΠΔΔ, αλλά και ΝΠΙΔ, όπως και δήμους και Περιφέρειες. Ελάχιστος αριθμός μελών είναι πέντε στην περίπτωση που τα μέλη είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου εκτός των ΟΤΑ ή Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, και τρία στην περίπτωση που τα μέλη είναι μόνο ΟΤΑ. Στην περίπτωση που τα μέλη της «Ε.Κοιν.» είναι τουλάχιστον 15 και το 50% συν ένα εξ αυτών είναι φυσικά πρόσωπα, δύναται στο καταστατικό να ορίζεται ότι η «Ε.Κοιν.» είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ότι επιτρέπεται η διανομή κερδών. Στο άρθρο 10 του νομοσχεδίου τονίζεται ότι ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος θα παραμένει σταθερός κατά την πρώτη πενταετία λειτουργίας της «Ενεργειακής Κοινότητας», ξεκινώντας από το ύψος που ισχύει κατά το χρόνο σύστασής της. Εννοείται πως αν μειωθεί στο μεσοδιάστημα ο συντελεστής, θα εφαρμόζεται ο εκάστοτε μειωμένος ενώ επιπλέον οι «Ε.Κοιν.» θα μπορούν να εντάσσονται και στον αναπτυξιακό νόμο ν.4399/2016, λαμβάνοντας και από 'κει διευκολύνσεις αλλά και τα ωφελήματα που προορίζονται για τις λεγόμενες «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις» του ν. 4430/2016 αλλά και «σε άλλα προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με τους σκοπούς τους», όπως αναφέρεται στη 2η παράγραφο του ίδιου άρθρου.

Με υπουργική απόφαση θα μπορούν επίσης οι «Ε.Κοιν.» να συμμετέχουν με ειδικές προϋποθέσεις και ευνοϊκούς όρους «προνομιακής συμμετοχής ή εξαίρεσης από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών» σε διαγωνισμούς εγκατάστασης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Ακόμη, ξανά με υπουργική απόφαση οι «Ε.Κοιν.» θα μπορούν να απολαμβάνουν «ειδικές προνομιακές χρεώσεις» για την κατανάλωση ρεύματος και αν συμμετέχουν δήμοι στη μετοχική τους σύνθεση, απαλλάσσονται από ειδικά τέλη που προβλέπονται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Μειώνεται ακόμη και το ύψος της εγγυητικής επιστολής που υποχρεούνται να καταβάλλουν οι επενδυτές για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς ΑΠΕ και κατοχυρώνεται σταθερή 20ετής τιμή πώλησης της παραγόμενης Ενέργειας.

Τεράστιο το πεδίο δράσης

Ο νομοθέτης παρέχει επίσης ένα τεράστιο πεδίο δράσης στις «Ε.Κοιν.» όπως αναφέρεται στο άρθρο 4, αφού θα μπορούν να δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Επίσης, στη διαχείριση πρώτης ύλης (και αστικών αποβλήτων) για την παραγωγή Ενέργειας από βιομάζα, βιορευστά, βιοαέριο και αστικά απόβλητα και στη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της.

Ακόμη, παρέχεται η δυνατότητα δραστηριοποίησης στην προμήθεια φυσικού αερίου, στην ανάπτυξη, διαχείριση και εκμετάλλευση σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και σημείων ανεφοδιασμού με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG), υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υγραέριο και βιοαέριο, αλλά ακόμη και η «διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών» εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της, αλλά και η εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση ΑΠΕ.

Παράλληλα, «Ε.Κοιν.» μπορεί να «προσελκύει κεφάλαια για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης» των ΑΠΕ ή για επενδυτικές παρεμβάσεις «βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης», να διαχειρίζεται και να συμμετέχει σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με τους σκοπούς της.

Ενθουσιασμός σε επιχειρηματίες, ομίλους και ΜΚΟ

Η υποδοχή που έχει λάβει το νομοσχέδιο από τους επιχειρηματίες είναι άκρως θετική και ενδεικτική τού ποιον αφορούν τα εν λόγω σχέδια. Ενδεικτικό π.χ. είναι το έντονο ενδιαφέρον που δείχνουν - σύμφωνα με τις πληροφορίες - τουριστικοί όμιλοι, για να αξιοποιήσουν την «ευκαιρία» που παρέχει το νομοσχέδιο. Επίσης, ήδη το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου έχει υπερψηφίσει πρόταση για δημιουργία της πρώτης περιφερειακής «Ενεργειακής Κοινότητας» στην Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, παρά το γεγονός ότι το νομοσχέδιο δημιουργεί ένα άκρως φιλικό επενδυτικό περιβάλλον, οι επιχειρηματικοί όμιλοι και οι ενώσεις επιχειρηματιών που έχουν τοποθετηθεί στη δημόσια διαβούλευση, ζητούν ακόμη περισσότερες διευκολύνσεις.

Είναι χαρακτηριστική η παρέμβαση της «ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΑΕ», η οποία εκφράζει τη δυσφορία της για το γεγονός ότι στην παρ. 1 του άρθρου 9 προβλέπεται πως σε περίπτωση λύσης της «Ε.Κοιν.» δεν μεταβιβάζονται τα περιουσιακά της στοιχεία σε άλλον ενδιαφερόμενο επενδυτή. Ετσι, ζητά να «δίνεται η δυνατότητα μεταβίβασης των έργων του χαρτοφυλακίου αυτής είτε η συνέχιση της λειτουργίας της υπό νέα μορφή, κατόπιν σχετικού αιτήματος της Ε.Κοιν. και λήψης σχετικής απόφασης από το υπουργείο Περιβάλλοντος».

Επίσης και επιχειρήσεις ΟΤΑ που έχουν συμμετάσχει στη διαβούλευση ή και άλλες περιβαλλοντικές ΜΚΟ, «διαμαρτύρονται» για τους τοπικούς περιορισμούς που επιβάλλει το νομοσχέδιο και ζητούν τη δημιουργία «συνεταιρισμών» με «πανεθνική» δράση. Υπέρ αυτής της πρότασης τάσσεται π.χ. η «Greenpeace», ζητώντας την απάλειψη των τοπικών περιορισμών για την ίδρυση μιας «Ε.Κοιν.», αφού, όπως υποστηρίζει χαρακτηριστικά, τέτοια πρόβλεψη «αναμένεται να αποτελέσει τροχοπέδη για πολλά φιλόδοξα σχέδια». Με αυτήν τη θέση φυσικά συντάσσονται και οι επιχειρηματίες του χώρου των ΑΠΕ, όπως ο ΣΠΕΦ, ενώ άλλες παρεμβάσεις ζητούν ευνοϊκό καθεστώς στις ασφαλιστικές εισφορές, αύξηση του χρονικού ορίου σταθερού φορολογικού συντελεστή στα 10 χρόνια κ.ά.

Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι αφουγκράζεται τις «αγωνίες» των «επενδυτών», επομένως μένει να δούμε πόσες από τις παραπάνω συστάσεις θα υιοθετήσει με την κατάθεση του νομοσχεδίου για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το νομοσχέδιο αυτό ανοίγει νέα «χρυσωρυχεία» κερδοφορίας για τους επιχειρηματικούς ομίλους, στο χώρο των ΑΠΕ, ενώ, ως ένας επιπλέον κρίκος στην «απελευθέρωση» του κλάδου της Ενέργειας, οδηγεί - παρά τις διακηρύξεις - σε γενίκευση της ενεργειακής φτώχειας του λαού.

Άρθρο του σημερινού ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ για το νομοσχέδιο της Κυβέρνησης για τις "Ενεργειακές Κοινότητες"