Το Φονικό έλκος απειλεί να εξαφανίσει τον Καστανόλογγο στην Όχη

Με αποδεκατισμό απειλούνται τα καστανοδάση σε έντεκα νομούς της Ελλάδας, εξαιτίας του έλκους της καστανιάς, μιας ασθένειας που εξαπλώνεται πολύ εύκολα και οδηγεί τα δέντρα σε βέβαιο θάνατο. Σοβαρό κίνδυνο εξαφάνισης αντιμετωπίζουν χιλιάδες στρέμματα σε όλη τη χώρα, ανάμεσά τους και σπάνια υπεραιωνόβια δάση, όπως ο Καστανόλογγος της Οχης στη νότια Εύβοια

Το έλκος προκαλείται από τον μύκητα Cryphonectria parasitica, ο οποίος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από περίπου 30 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα έχει προσβάλει δεκάδες χιλιάδες δέντρα σε όλη την επικράτεια, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο η εθνική παραγωγή σε κάστανα. «Από 18.000 τόνους κάστανο που παρήγε η χώρα μας τη δεκαετία του 1960, σήμερα παράγουμε 33% λιγότερο, δηλαδή 12.000 τόνους.

Το έλκος έχει επηρεάσει τους αγρότες, οι οποίοι έχουν σταματήσει να επιλέγουν την καλλιέργεια της καστανιάς πανελλαδικά, λόγω της αβεβαιότητας της επένδυσης. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι, αντί να εξάγουμε κάστανο -όπως πολύ εύκολα θα μπορούσαμε- να εισάγουμε ετησίως 6000-7.000 τόνους από την Τουρκία, την Πορτογαλία, την Κίνα και τη Νότια Κορέα», εξηγεί ο ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ, δρ Στέφανος Διαμαντής. 

Ο ίδιος επισημαίνει πως αυτή τη στιγμή καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για να θεραπευτούν τα καστανοδάση σε έντεκα περιοχές της χώρας, όπου ο μύκητας έχει εξαπλωθεί επικίνδυνα: «Εάν δεν εφαρμοσθεί άμεσα η θεραπεία, υπάρχει κίνδυνος προοδευτικής απώλειας καστανόδενδρων. Τα δένδρα που προσβάλλονται νεκρώνονται μετά από μερικά χρόνια, ανάλογα με την ηλικία τους. Τα νεαρά, ως πιο ευαίσθητα, νεκρώνονται σε 1-2 χρόνια, ενώ η αποξήρανση στα μεγαλύτερα δέντρα διαρκεί περισσότερα χρόνια». 

Εκτός από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις καστανιάς, μάχη για την επιβίωσή τους δίνουν υπεραιώνοβια καστανοδάση σε ορεινές περιοχές της χώρας. Σε αργό θάνατο οδηγείται ο περίφημος Καστανόλογγος στο όρος Οχη, στη Νότια Εύβοια, όπως επιβεβαιώνει πρόσφατη αυτοψία που έκαναν καθηγητές του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ερευνητές του ΕΘΙΑΓΕ, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Καρυστίας.

Τα σημάδια της καταστροφής είναι εμφανή στα δένδρα που βρίσκονται περιμετρικά του σπάνιου καστανοδάσους. Αν και ακόμα στέκουν όρθια, το φύλλωμά τους έχει εξαφανιστεί εντελώς και ο κορμός τους έχει απογυμνωθεί από τον φλοιό. Σύμφωνα με το πόρισμα των ειδικών, αν δεν υπάρξει άμεση αντιμετώπιση, αργά ή γρήγορα τα δένδρα θα εξαφανιστούν. 

Η θεραπεία του φονικού έλκους βρίσκεται στη βιολογική αντιμετώπιση της ασθένειας. Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ εφαρμόζουν μια ειδική αλοιφή στον κορμό των δέντρων που έχουν προσβληθεί. Η αλοιφή περιέχει έναν ιό του γένους Hypovirus με διπλή περιέλιξη RNA, ο οποίος μετατρέπει τα παθογόνα στελέχη του μύκητα σε υποπαθογόνα. Το αποτέλεσμα είναι ο ιός να περιορίζεται σταδιακά, επουλώνοντας τις πληγές στους κορμούς των δέντρων τις οποίες προκαλεί το έλκος. Το παράδοξο είναι πως η καταπολέμηση της ασθενείας δεν εξαρτάται από το φάρμακο -το οποίο έχει ανακαλυφθεί από τους επιστήμονες- αλλά από τα χρήματα που διατίθενται κάθε φορά για τον σκοπό αυτό. Ετσι, οι επεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα συνδέονται όχι με την ανάγκη για την εφαρμογή της θεραπείας σε κάθε περιοχή, αλλά με τα εκάστοτε ευρωπαϊκά κονδύλια. real.gr

ΕΦΗ ΛΑΣΚΑ