Σε ευρωπαϊκό σταυροδρόμι

Κείμενο-παρέμβαση από καθηγητές ευρωπαϊκών και διεθνών σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια.

Η επιλογή πάνω σε ζητήματα που θα καθορίσουν τις σχέσεις της Ελλάδας με το ευρωπαϊκό και το διεθνές περιβάλλον, όποια και αν είναι, θα πρέπει να βασίζεται σε γνώση των πραγματικών δεδομένων και των υπαρκτών προοπτικών. Από την αρχή της μεταπολιτευτικής περιόδου, η ευρωπαϊκή στρατηγική της Ελλάδας στόχευε στην εξασφάλιση ενός μέλλοντος χωρίς δικτατορίες, εμφύλιες διαμάχες και εθνικές περιπέτειες, πολιτικές και οικονομικές. 

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση – παρά τις εμμονές συγκεκριμένων κρατών που επέτρεψαν την πλάστιγγα να γείρει υπερβολικά προς την κατεύθυνση της λιτότητας – βρίσκεται σε αναζήτηση νέων ισορροπιών. Στην προσπάθεια αυτή, το ζητούμενο είναι η Ελλάδα να μπορέσει να συμμετάσχει στη διαφαινόμενη δυνατότητα συνέργειας με τον Ευρωπαϊκό Νότο. Δυστυχώς η δυνατότητα αυτή κινδυνεύει να ακυρωθεί στην αρχή της. Η μονομερής «καταγγελία» του μνημονίου αποτελεί επιλογή που θα οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρωζώνης και πιθανότατα εκτός ΕΕ. 

Οι πολίτες της χώρας μας πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το Μνημόνιο αποτρέπει την άτακτη χρεωκοπία της χώρας. Εφαρμόστηκε και με κοινωνικά άδικα και αναποτελεσματικά μέτρα που πρέπει να τροποποιηθούν αλλά περιλαμβάνει και τρία βασικά στοιχεία: την ανακεφαλαίωση των Τραπεζών (50δις €), την εξασφάλιση της ρευστότητας στην οικονομία (50δις €), και την αποπληρωμή των ληξιπροθέσμων οφειλών του Δημοσίου πρός τους εγχώριους προμηθευτές (6.5 δις). Καταγγελία του Μνημονίου σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει αυτά τα ποσά από αλλού για να μην χρεοκοπήσει. 

Παράλληλα, διατυπώνονται και θέσεις – όπως τα περί άρσης της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας – που μας θέτουν ευθέως εκτός της ίδιας της ΕΕ, η οποία – ήδη από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ – προβλέπει τη σχετική ανεξαρτησία. Επιπρόσθετα, η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει (στο άρθρο 50) τη διαδικασία εξόδου από την ΕΕ με αίτημα του ενδιαφερόμενου μέλους. Εάν η Ελλάδα εξαναγκαστεί να αποδεσμευτεί από το ευρώ, θα υπάρξουν φωνές που θα ζητήσουν τη μόνη προβλεπόμενη οδό που είναι η έξοδος από την ΕΕ . 

Οι απόψεις περί μονομερούς καταγγελίας βασίζονται στον υπολογισμό ότι οι εταίροι θα επιχειρήσουν να μας κρατήσουν στο ευρώ και την ΕΕ οποιαδήποτε και αν είναι η συμπεριφορά μας. Αλλά το κόστος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει μειωθεί δραματικά την τελευταία περίοδο, το τείχος προστασίας έχει ενισχυθεί ενώ τα περισσότερα ομόλογα έχουν περάσει σε κρατικά χέρια. 

Ενδεχομένως ορισμένοι επενδύουν στη χρεωκοπία της χώρας είτε διότι αναμένουν να δημιουργηθούν προϋποθέσεις «επαναστατικής αλλαγής» είτε διότι προσδοκούν τεράστια οικονομικά οφέλη. Οι πολίτες της Ελλάδας πρέπει να έχουν μπροστά τους μια ρεαλιστική και εφαρμόσιμη σειρά τοποθετήσεων, βάσει των οποίων να επιλέξουν υπεύθυνα και με γνώση. 

Δ. Καιρίδης (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Μ. Καραγιάννης (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Κ. Λάβδας (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Δ. Ξενάκης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Π. Τσάκωνας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Μ. Τσινισιζέλης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κ. Υφαντής (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Α. Χουλιάρας (Πανεπιστημιο Πελοποννήσου).