ΥΠΕΚΑ: Παραδοσιακή αλλοίωση «ταυτότητας» για κάθε περιοχή της χώρας. Νέα θεσμοθέτηση κανόνων

Το υπουργείο Περιβάλλοντος προκειμένου να προστατεύσει την ιδιαίτερη μορφολογία κάθε τόπου - πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη - υλοποιεί το πρόγραμμα εκπόνησης μελετών για τη θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων για τη δόμηση και την αρχιτεκτονική στους μικρούς οικισμούς της χώρας και σε περιοχές εκτός σχεδίου.


Σε συνέντευξη Τύπου, το μεσημέρι της Τρίτης, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Ν. Σηφουνάκης, ανέφερε ότι σε κάθε περιφερειακή ενότητα (τέως νομό)  θα εκπονηθεί μια μελέτη για την αναγνώριση της τοπικής αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας και τη θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων δόμησης.

«Το πρόγραμμα αφορά συνολικά την ανάθεση 48 μελετών που θα καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας», είπε ο κ. Σηφουνάκης. Το συνολικό κόστος εκπόνησης των μελετών εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε 10,9 εκατομμύρια ευρώ και θα καλυφθεί από κοινοτικούς πόρους.

Η προκήρυξη των μελετών αναμένεται εντός του Ιουλίου και οι αναθέσεις έως το τέλος του έτους. Η παραλαβή των μελετών προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί σε τρία στάδια έως τον Δεκέμβριο του 2012.

882 παραδοσιακοί οικισμοί χωρίς κανόνες
Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία των διαφόρων περιοχών της χώρας διατηρήθηκε έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Λίγο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε η αλλοίωση του ελληνικού τοπίου με την εισαγωγή κατασκευών ασύμβατων με την αρχιτεκτονική παράδοση και την κλίμακα των ελληνικών περιοχών.
«Τις τελευταίες δεκαετίες, καταγράφηκαν στην Ελλάδα πολύ υψηλοί ρυθμοί οικοδομικής ανάπτυξης. Ομως η παραγωγή της νέας δόμησης έγινε χωρίς ειδικούς κανόνες, υποβαθμίζοντας και απαξιώνοντας το φυσικό τοπίο και το δομημένο περιβάλλον», σημείωσε ο κ. Σηφουνάκης.

Από τη διερεύνηση του θεσμικού πλαισίου προστασίας των περίπου 882 χαρακτηρισμένων παραδοσιακών οικισμών προέκυψε ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό -περίπου οι μισοί- είναι χαρακτηρισμένοι με Προεδρικά Διατάγματα γενικού χαρακτήρα χωρίς ειδικούς όρους.
Με άλλα λόγια δεν υπάρχει ένας «μπούσουλας» για το πώς πρέπει να είναι οι στέγες, τα ανοίγματα, τα μπαλκόνια κλπ. Αντίθετα οι περιοχές που έχουν «θωρακιστεί» με ειδικούς κανόνες μορφολογίας και δόμησης (όπως το Ναύπλιο, αρκετά νησιά του Αιγαίου, όπως η Σύμη, το Καστελόριζο, η Λέσβος κ.ά.) διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό την τοπική διακριτή αρχιτεκτονική τους ταυτότητα.

Μεγαλύτερα προβλήματα, όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός, έχουν διαπιστωθεί στους μη προστατευόμενους μικρούς οικισμούς (κάτω των 2000 κατοίκων), αλλά και στον εξωαστικό χώρο, όπου επιβάλλονται ενιαίοι όροι δόμησης, κοινοί για όλη την Ελλάδα.
Αυτό σημαίνει ότι «ένα κτίσμα είτε είναι στην Κρήτη, είτε στην Μακεδονία, είτε στην Κέρκυρα διέπεται από τους ίδιους κανόνες δόμησης, ένα καθεστώς που ομογενοποιεί τη φυσιογνωμία των ελληνικών τοπίων και φυσικά παράγει κακής ποιότητας δομημένο περιβάλλον», ανέφερε ο κ. Σηφουνάκης.

Πολυκατοικίες και ψευδοπαραδοσιακή αρχιεκτονική
Ετσι παρατηρούμε την αστική πολυκατοικία με το συνεχές μπαλκόνι και σε μικρούς οικισμούς. Αλλά και η αναπαραγωγή μιας στερεοτυπικής ψευδοπαραδοσιακής αρχιτεκτονικής (νησιώτικο, πηλιορείτικο κ.α.) ή ακόμη και ξένων αρχιτεκτονικών προτύπων (π.χ. των ελβετικών σαλέ) σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας αλλοιώνουν το τοπίο.

Σε ότι αφορά την κλίμακα των όγκων, τα νέα κτήρια συνήθως εξαντλούν τη δυνατότητα που δίνουν οι γενικοί όροι για τη δόμηση ή τους καταστρατηγούν, καλύπτοντας κάθε ελεύθερο τετραγωνικό. Στον εξωαστικό χώρο κυριαρχεί ο όγκος των επιτρεπόμενων 200 τμ, με το υπόγειο, το οποίο γίνεται ισόγειο λόγω κλίσης, και τους δύο ορόφους με δυνατότητα τρίτου στην στέγη.
Πρόκειται για μία αρχιτεκτονική που έχει απολέσει τα βασικά γνωρίσματα της λαϊκής οικοδομικής παράδοσης.

Οι μορφολογικοί κανόνες δόμησης που θα θεσμοθετηθούν από το ΥΠΕΚΑ θα ενσωματώνουν τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
www.tovima.gr