ΚΥΜΗ - Γεωγραφικά
Η Κύμη γεωγραφικά βρίσκεται στο νομό της Ευβοίας, που ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Στερεάς Ελλάδας. Ο Νομός της Ευβοίας χωρίζεται σε τρεις επαρχίες: την επαρχία της Ιστιαίας με πρωτεύουσα την Ιστιαία, την επαρχία Χαλκίδας με πρωτεύουσα την Χαλκίδα και την επαρχία Καρυστίας με πρωτεύουσα την Κύμη. Σ΄αυτή την επαρχία ανήκει και η Σκύρος.
Το μήκος του νομού από τον βορρά προς τον νότο είναι 180 χλμ. ενώ το μεγαλύτερο πλάτος του είναι 90 χλμ. από ανατολικά προς τα δυτικά στον άξονα Χαλκίδας-Κύμης. Ο πληθυσμός του νησιού είναι περίπου 210.000 κάτοικοι.
Ο νομός, λόγω του μήκους του και της γεωγραφικής του διαμόρφωσης, παρουσιάζει ιδιαιτερότητες εδαφολογικές, κλιματολογικές και πολιτισμικές.
Η Κύμη βρίσκεται στο κέντρο ακριβώς της ανατολικής παραλίας του νησιού σε ύψομετρο 200 μέτρα και απόσταση 4 χλμ. από τη θάλασσα. Τα βουνά της είναι η ανατολική απόληξη του κεντρικού ευβοϊκού όρους της Δίρφυος και ονομάζονται Κοτύλαια Όρη. Σήμερα η πόλη έχει 4000 περίπου κατοίκους, αλλά με τα γύρω χωριά φτάνουν τον αριθμό 10000 περίπου.
Σημειωτέον ότι η ευρύτερη περιοχή της Κύμης είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες της χώρας μας με πλήθος χωριών. Αποτελεί πραγματικά μία από τις ομορφότερες κωμοπόλεις της πατρίδας μας.
Στην ελληνική μυθολογία ακόμα αναφέρεται η πόλη Κύμη, για της οποίας την ίδρυση παραδίδονται τρείς εκδοχές.
Η πρώτη είναι ότι η Κύμη ήταν μία αμαζόνα ανταγωνίστρια της αμαζόνας Μυρίνας, η οποία κατέκτησε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Η Κύμη για να εδραιώσει την ισχύ της στο Αιγαίο, λέγεται ότι ίδρυσε την ομόνυμη πόλη στην ανατολική ακτή της Εύβοιας.
Κατά τη δεύτερη άποψη, το όνομα της Κύμης προέρχεται από το κύμα λόγω της στενής σύνδεσης των ναυτικών κατοίκων της με τα κύματα, τους ανέμους και τη θάλασσα
Η τρίτη και η τελευταία εκδοχή, υποστηρίζει ότι η Κύμη προήλθε από τη λέξη Κώμη (Κωμόπολη), σύμφωνα με τη φωνητική εξέλιξη: Κώμη > Κούμη > Κύμη. Ας σημειωθεί ότι οι ντόπιοι προφέρουν ακόμη και σήμερα την Κύμη ως Κούμη και οι κάτοικοι της ονομάζονται Κουμιώτες.
Ως παλαιότεροι κάτοικοι της Κύμης θεωρούνται οι Πελασγοί, οι οποίοι αφομοιώθηκαν σταδιακά με τους νεηλύδες Αιολείς. Υποστηρίχθηκε ότι τα υπολείμματα τείχους στην περιοχή Κορακόπυργος της Κύμης είναι πελασγικά και ότι καταστράφηκαν αιφνίδια ίσως από κοσμογονικές αιτίες.
Οι κάτοικοι της, ενασχολούμενοι ανέκαθεν βασικά με τα ναυτικά, όργωσαν κυριολεκτικά το Αιγαίο αρχικά με τα καράβια τους και αργότερα ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ίσως από αυτό παρακινήθηκε ο ποιητής Κωστής Παλαμάς να γράψει στον "Ασκραίο" του τους στίχους.
"Ναύτες Κυμαίοι μας σπρώξανε προς θάλασσες πλατιές ναύτες Κυμαίοι μας ρίξανε σε αγνώριστα ακρογιάλια."
Αποτελέσματα όλων αυτών των ναυτικών μετακινήσεων ήταν η ίδρυση το 1300 π.χ περίπου αποικίας στην περιοχή της Αιολίδας, στα μικρασιατικά παράλια απέναντι από τη Λέσβο, της Αιολικής Κύμης, περιέργως δεν ασχολήθηκαν με τα ναυτικά, όπως θα ήταν φυσικό, αλλά με τη γεωργία.
Συνέπεια της ενασχόλησης αυτής ήταν να θεωρηθούν ελαφρώς "αγαθοί" και να δημιουργηθεί εις βάρος τους μια σειρά ανέκδοτων, αντίστοιχα με τα σημερινά "ποντιακά".
Να μερικά δείγματα. "Ένας Κυμαίος είδε ένα πρόβατο να το έχουν δέσει, για να το κουρέψουν και είπε: Ευχαριστώ τον κουρέα μου γιατί ουδέποτε δεν με έδεσε για να με κουρέψει". "Κάποιος ρώτησε έναν Κυμαίο που μένει ο ρήτορας Δρακοντίδης και αυτός είπε: "είμαι μόνος. Αν θέλεις φύλα το εργαστήριο και εγώ πάω να σου δείξω". "Ένας Κυμαίος πουλούσε μέλι. Ήρθε λοιπόν κάποιος, το δοκίμασε και είπε ότι είναι καλό. Και ο Κυμαίος είπε: αν δεν έπεφτε μέσα σε αυτό ένα ποντίκι, δεν θα το πουλούσα".
Στα 750 π.χ Κυμαίοι και Χαλκιδείς άποικοι ίδρυσαν μια άλλη αποικία στην περιοχή της Καμπανίας στην Ιταλία με οικιστή τον Κυμαίο Ιπποκλή, που κι αυτή ονομάστηκε Κύμη. Θεωρείται η παλαιότερη αποικία των Ελλήνων στη λεγόμενη μεγάλη Ελλάδα ( δηλαδή Νότια Ιταλία και Σικελία ). Αναφέρεται δε ότι οι κάτοικοί της εξελίχθηκαν σε εξαίρετους εμπόρους. Το σπουδαιότερο φυσικά είναι η διάδοση του Κυμαϊκού αλφαβήτου στην Ιταλία, και κατ επέκτασιν αργότερα στην Ευρώπη, από το οποίο κατάγονται όλες οι λατινογενείς σημερινές γλώσσες.
Από τον Όμηρο αναφέρεται ότι επτά ευβοϊκές πόλεις έλαβαν μέρος στον τρωϊκό πόλεμο με 40 πλοία ( ίσως ανάμεσα σε αυτές συμμετείχε και η Κύμη ). Το όνομα Εύβοια προέρχεται από τις λέξεις ευ + βους = καλό βόδι και στα περισσότερα νομίσματα της οι παραστάσεις είναι αγελάδες, μόσχοι. αμπέλια και αλιευτικές εικόνες.
Η τυραννία ευνοήθηκε από τις μεγάλες κοινωνικές μεταβολές που είχαν ξεκινήσει από τον 9ο αιώνα (δηλ. πόλεις κράτη ανάπτυξη πλούτου, αύξηση εισοδημάτων), όμως αντί να αμβλύνει «όξυνε τις κοινωνικές αντιθέσεις» κάνοντας τους πλούσιους πλουσιότερους.
Αυτές οι μεγάλες διαφορές καλλιέργησαν πολώσεις ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια. Οι άρχοντες των αρχαίων πόλεων βρήκαν διέξοδο στη μετανάστευση και τον αποικισμό χρησιμοποιώντας τον σαν αντίδοτο, προκειμένου να μειωθούν οι κοινωνικές αντιθέσεις.
«Οι άποικοι δημιούργησαν τις νέες πόλεις κράτη σε μέρη έξω από τον Ελλαδικό χώρο, “παίρνοντας μαζί τους ιερή φωτιά από τις οικογενειακές τους εστίες”, θεωρήθηκε στην αρχή ότι δημιουργούν νέους οικισμούς της μητέρας πατρίδας».
«Στον κόλπο της Νεάπολης, για πρώτη φορά έφτασαν Εύβοείς έμποροι υπό την ηγεσία Χαλκιδέων και Κυμαίων, στην ευρύτερη περιοχή της Καμπανίας και συγκεκριμένα στον κόλπο της Νεάπολης έφτιαξαν αποικία που την ονόμασαν Πιθηκούσα το 775 π.χ.»
Από τον 6ο αιώνα π.χ πιστοποιήται η παρουσία των Κυμαίων στον σημερινό χώρο της από διάφορα στοιχεία ( οχυρώσεις, τείχος ). Το ολυμπιακο έτος 73 νικητής στο στάδιο ήταν ο Κυμαίος αθλητής Ρόδων. Φαίνεται όμως ότι η περιοχή της Κύμης υπήρξε σημείο τριβής ανάμεσα στις πόλεις Χαλκίδα και Ερέτρια, ως προς τον έλεγχο της.
Το 506 π.χ η Κύμη, ακολουθώντας την τύχη όλης της Εύβοιας, υποτάσσεται στη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη της Αθήνας.
Το 480 π.χ συμμετέχει στους Περσικούς πολέμους και είναι γνωστή σε όλους η ναυμαχία στο βόρειο ακρωτήριο της Εύβοιας, στο Αρτέμισιο.
Το 446 π.χ Ευβοείς αριστοκράτες στασιάζουν κατά των Αθηναίων, αλλά με δυναμική επέμβαση του Περικλή υποτάσσονται και πάλι στην Αθήνα. Οι συνέπειες αυτής της στάσης ήταν η εξορία των Ευβοέων αριστοκρατών, καθώς επίσης και η διανομή της Ευβοϊκής γης σε 2000 Αθηναίους "κληρούχους". Με αυτόν τον τρόπο η Εύβοια δέθηκε ασφυκτικά στο άρμα εξουσίας της Αθήνας.
Με την επέκταση των Μακεδόνων ο Φίλιππος ο Β της Μακεδονίας, αμέσως μετά τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.χ, δήλωσε αντιλαμβανόμενος του νησιού "έχω Εύβοιαν, έχω κόσμον".
Δυο αιώνες μετά, όταν η Ελλάδα υποτασσόταν στους Ρωμαίους, η Εύβοια και αυτή κατακτήθηκε. Όμως το 190 δημιουργείται στο νησί το "Κοινόν των Ευβοέων", το οποίο διατηρεί αυτονομία. Το 87 π.χ ο Μιθριδάτης επαναστατεί κατά των Ρωμαίων και μαζί του τάσσονται και οι Ευβοείς, οπότε μετά την ήττα τους επακολούθησαν πλείστες καταστροφές στην Εύβοια. Από κει και πέρα η Εύβοια και φυσικά μαζί της και η Κύμη, ακολουθεί την ιστορία του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, δηλαδή του Βυζαντινού.
Στα Βυζαντινά χρόνια η Κύμη βρίσκεται σε αφάνεια. Υπάρχουν όμως χαλάσματα πύργων και κάστρων από την εποχή των Φράγκων και μετά, δηλαδή από το 1204 και έπειτα κατά την εποχή αυτή η Εύβοια ήταν χωρισμένη σε τρία τσιφλίκια, τα λεγόμενα τιμάρια: Του Ωκεανού, του Νεγροπόντε, της Κάρυστου. Σε κάθε τιμάριο υπήρχε ένας λομβαρδός βαρώνος ως κυβερνήτης, ο επονομαζόμενος τριτημόριος. Από τις διαφωνίες και συγκρούσεις για επικράτηση στην περιοχή μεταξύ Λομβαρδών και ενετών νικητές βγήκαν οι Ενετοί.
Φαίνεται ότι στα χρόνια γύρω στα 1400 η πειρατεία μαστίζει κυριολεκτικά, το νησί, και ιδίως την Κύμη λόγω θέσης, και για αυτό βρίσκεται σε παρακμή.
Σε αυτά τα χρόνια η Κύμη εμφανίζεται να έχει 2500-3000 κατοίκους, οι οποίοι εμπορεύονται με τα νησιά του Αιγαίου από το επίνειο της Κύμης, που ονομαζόταν Λιανάμμος (σημερινή παραλία Κύμης).
Κατά την περίοδο που επικράτησαν οι Τούρκοι στην Ελλάδα η Κύμη, μαζί φυσικά με όλη την Εύβοια, υποτάχθηκε κι αυτή στους Μωαμεθανούς. Το 1470 ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β ο πορθητής έκανε απόβαση στον νησί 70000 μαχητών με 300 πλοία. Η Κύμη εντάχθηκε διοικητικά στο πασαλίκι του Έγριπου, που διοικητικό κέντρο ήταν η Χαλκίδα.
Στα 1688 οι Ενετοί με τον Φραντζέσκο Μοροζίνι επιτίθενται εναντίον των Τούρκων, τον ακολουθούν και οι Ευβοείς. Η αποτυχημένη όμως αυτή προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα να πυρποληθεί η Κύμη, και μαζί της προφανώς όλα τα έγγραφα αρχείων του τόπου ( για αυτό και η έλλειψη τους σήμερα ), οι δε κάτοικοι της περιοχής Κύμης κινήθηκαν, για να σωθούν, προς τα ψαρά και ο τόπος ερήμωσε.
Όμως δεν έμεινε η περιοχή ακατοίκητη. Υπήρχαν κάτοικοι και μάλιστα αναφέρεται το εξής περίεργο φαινόμενο, ως προς τη φορολογία των Τούρκων από την περιοχή Κύμης. Εκτός από τους οικονομικούς φόρους που πληρώνουν και «ανθρώπινο φόρο». Έδιναν δηλαδή κάθε χρόνο στον Τούρκο διοικητή, που έδρευε στη Χαλκίδα, τρία όμορφα κορίτσια. Περί το 1780 όμως μια βίαιη άρνηση του Κυμαίου προεστού προκάλεσε τη λήξη αυτής της ιδιόμορφης "φορολογίας".
Στα τέλη του 18ου αιώνα η Εύβοια είναι χωρισμένη σε δύο τμήματα. Το βόρειο τμήμα βρίσκεται στην επιρροή του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, ενώ το νότιο τμήμα είναι υπό τις διαταγές του Καρυστινλή Ομέρ Μπέη.
Στις παραμονές της επανάστασης κατά των Τούρκων, περίπου το 1812 η Κύμη κατοικείται από 280 οικογένειες. Το 1820 πλήρωναν κεφαλικό φόρο 380 άτομα, σύμφωνα με κάποια έγγραφα σχετικά με τους φορολογούμενους.
Ήδη, μετά την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, πολλοί Κυμαίοι μυήθηκαν και δέχθηκαν με ενθουσιασμό τις απόψεις της. Για αυτό και ετοίμαζαν παντοιοτρόπως οπλισμό και πολεμοφόδια για τη μεγάλη στιγμή του ξεσηκωμού.
Και πράγματι, όταν κατέφθασε από το Μέτσοβο ο πρώτος οπλαρχηγός του αγώνα στην Κύμη, ο Γεώργιος Βαλτινός, δεν χρειάστηκαν πολλά λόγια για την επανάσταση. Οι Κυμαίοι "σαν έτοιμοι από καιρό" ακολούθησαν ολόψυχα τους επαναστατημένους και τον Ιούνιο του 1821 ξεκίνησε ο ξεσηκωμός με αρχηγούς τον Γεώργιο Γιαννάκη, τον Γεώργιο Ιωάννου και το Δημήτριο Δήμου. Άλλοι οπλαρχηγοί, που συμμετείχαν σε όλη τη διάρκεια του αγώνα με ποικίλλους τρόπους, ήταν ο επίσκοπος Καρύστου Νεόφυτος, ο Αγγέλης Γοβιός, ο Γεώργιος Παπάς, ο Γεώργιος Αστέρης και φυσικά ο οπλαρχηγός Νικόλαος Κριεζώτης. Οι Κυμαίοι πρόσφεραν στη διεξαγωγή του αγώνα 55 πλοία. Η ενεργή τους συμμετοχή στην επανάσταση προκάλεσε την "μήνιν" του Ομέρ Μπέη της Καρύστου. Αποτελέσματα: η πυρπόληση της Κύμης.
Η θυσία των Κυμαίων όμως σε ανθρώπους και υλικά για τον αγώνα δεν ήταν χωρίς αντίκρυσμα.
Το 1829 όταν υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, η Εύβοια είχε συμπεριληφθεί μέσα στα όρια του νεοσύστατου ελεύθερου Ελληνικού Κράτους. Δεν υλοποιήθηκε αμέσως το περιεχόμενο του ανωτέρω πρωτοκόλλου, λόγω της αντίδρασης των Τούρκων.
Τελικά όμως, ημέρα σημαδιακή, την 25η Μαρτίου του 1833, με σουλτανικό φιρμάνι, το οποίο υποχρεώθηκε να δεχθεί ο Ομέρ Μπέης, αφού προέβη σε μια τελευταία σφαγή κατοίκων της Κύμης, κηρύχθηκε η Εύβοια ελληνικό έδαφος.
Ως προς τη φύση συνυπάρχει αρμονικά το γαλάζιο της θάλασσας και το πράσινο του βουνού, με εντυπωσιακό τρόπο. Ως προς την αρχιτεκτονική δε των κτηρίων διατηρήθηκε, ευτυχώς, η λαϊκή παράδοση, πράγμα σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα. Έτσι ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να απολαύσει εξίσου τόσο τη φυσική, όσο και την ανθρώπινη δημιουργία.
Η δυνατότητα του ψαρέματος το καλοκαίρι και του κυνηγιού το χειμώνα επιτρέπει, σε όσους αγαπούν αυτές τις ενασχολήσεις, να βρουν αυτό που αναζητούν μέσα από σε ένα όμορφο και υγιεινό περιβάλλον. Η ανατολή του ήλιου κατευθείαν από την θάλασσα και οι καταπληκτικές φεγγαρόφωτες βραδιές, με πανσέληνο ή όχι θα μείνουν ανεξήτιλες στη μνήμη του επισκέπτη.
Από την άλλη επίσης η έλειψη συνωστισμού ανθρώπων (τουριστών) στην περιοχή μας της προσδίδει μια ιδιαίτερη ελκτικότητα και ανθρωπιά, που συνήθως λείπει από τους κατ’ εξοχήν "τουριστικούς" τόπους. Η επίσκεψη στην Κύμη έχει μια ιδιαιτερότητα : γίνεται ειδικά γι’ αυτήν, δεν είναι πέρασμα για κάπου αλλού.
Με την ελπίδα ότι δεν θα σας απαγοητεύσει ένα ταξίδι στην πόλη μας και με τις ευχές μας να βρείτε ό,τι " αναζητάτε " στα ταξίδια σας, και στην πόλη μας, θα κάνουμε μια μικρή αναφορά σ’ αυτήν διαχρονικά και συγχρονικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου