.jpg)
Συντάκτης: Βαγγέλης Αποστόλου – Πρώην Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ευβοίας & πρώην Υπουργός ΑΑΤ
Η 50ετία 1974-2024 αφήνει τον αγροτικό χώρο με πολλά προβλήματα, ανάμεσα στα οποία το σημαντικότερο είναι αυτό της αδυναμίας του, να προστατεύσει το βασικότερο εργαλείο του στην άσκηση της δραστηριότητάς του, την αγροτική γη.
Κι αυτό δημιούργησε συνθήκες εκμετάλλευσης των εμπράγματων δικαιωμάτων στον αγροτικό χώρο, με επίκληση από τους ενδιαφερόμενους διάφορων σκοπιμοτήτων που είχαν ως τελική κατάληξη την επιβράβευση των πάσης φύσεως καταπατητών.
1. Εθνικό κτηματολόγιο
Έστω και με καθυστέρηση η νέα 50ετία ξεκίνησε ήδη με τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου, μία παρέμβαση που δημιούργησε μεν τις προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων ιδιοκτησίας και χρήσης γης, αλλά στα ως τώρα χρόνια υλοποίησής του δεν προχώρησε καθόλου, όχι μόνο γιατί υποβλήθηκαν λίγες ενστάσεις, αλλά και γιατί από αυτές ένα ελάχιστο ποσοστό εξετάστηκαν .
Το χειρότερο όμως είναι ότι για να ξεπεράσουν και οι δύο Κυβερνήσεις, Ν.Δ. αρχικά και ΣΥΡΙΖΑ αργότερα, τα προβλήματα αυτά, επέλεξαν να προχωρήσουν στη μερική κύρωση και ανάρτηση του 50% των δασικών χαρτών, με τις οποίες ανέδειξαν και δύο βασικές κατηγορίες δασικού χαρακτήρα εδαφών που έχουν σχέση με καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Όμως δεν κατέστη δυνατό η κύρωση αυτή να ενταχθεί στο Κτηματολόγιο, αφού το ΣτΕ με 3 αποφάσεις του ,έκρινε τις σχετικές εργασίες αντισυνταγματικές, επαναφέροντάς τες ουσιαστικά στη προτέρα κατάσταση.
Με αυτά τα δεδομένα όλες αυτές οι εκτάσεις ξεπερνούν με την έναρξη της νέας 50ετίας τα 3,5 εκατ. στρ. Στη πλειοψηφία τους βέβαια προέκυψαν από την αποψίλωση αντίστοιχων δασών που μεταβλήθηκαν σε οικόπεδα με κτίσματα και σε αγροκτήματα, που απέκτησαν προοπτική χρήσης, ανάλογη με την εγκατάλειψη και τη δάσωση αντίστοιχων αγρών.
Σε όλες αυτές τις εκτάσεις υπήρξε και ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που τις έθεσε εκτός νομιμότητας και είναι η παραίτηση του Δημοσίου από την υπεράσπιση του Τεκμηρίου Κυριότητας που κατέχει για αυτές.
Η χρήση αυτής της δημόσιας γης από ιδιώτες έγινε με πολλαπλή στόχευση ,από οικοπεδική μέχρι αγροτική και με διαδικασίες νομιμοφάνειας έως καταπάτησης .
Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις η καταπάτηση αυτή είχε και την ανοχή της Πολιτείας γιατί συνδέθηκε με την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, που έφταναν μέχρι και την απορρόφηση Κοινοτικών πόρων και γιατί όχι και την εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων.
2. Αναδασωτέες Εκτάσεις και Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ)
Κι εδώ μπαίνει το ερώτημα: Ποια πρέπει να είναι η προσέγγισή μας στα ζητήματα αυτά για τη νέα 50ετία; Ασφαλώς το πρώτο βήμα πρέπει να αφορά στην προσέγγιση των καμένων εκτάσεων και στην καταγραφή τους, από την οποία θα αναδειχθούν χωριστά και με προτεραιότητα οι καταστροφές στα αγροτικού και αστικού χαρακτήρα εδάφη για να αποζημιωθούν και στα δασικού χαρακτήρα για να κηρυχθούν άμεσα όλα αναδασωτέα , σύμφωνα με το άρθρο 117 παρ. 3 του Συντάγματος, που ρητά αναφέρει ότι η κήρυξή τους ως δασικά είναι υποχρεωτική .
Μέχρι σήμερα σε αυτές τις εκτάσεις συμβαίνει και το εξής παράδοξο που αξίζει να αναφερθεί : Καμία πράξη κήρυξης αναδασωτέων, από το 1975 που θεσπίστηκε συνταγματικά η συγκεκριμένη δέσμευση μέχρι σήμερα , δεν έχει ολοκληρωθεί κι ούτε εξετάστηκαν τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης πράξης.
3. Επιβράβευση Καταπατημένων Εδαφών – Κατάργηση του Τεκμηρίου Κυριότητας του Δημοσίου
Αυτό όμως που είναι εξωφρενικό είναι η επαναφορά από τη Κυβέρνηση της Ν.Δ. του ν. 5024/2023 που στηρίζει τις καταπατήσεις ,τον οποίο αν και απέσυραν αμέσως μετά τη ψήφισή του λόγω αντιδράσεων, τον επανέφεραν και ισχύει από την επομένη της 30ης Σεπτεμβρίου 2024 , ανοίγοντας έτσι ξανά το δρόμο για τη χρήση του , ξεκινώντας μάλιστα από τη νομιμοποίηση των καταπατήσεων που προβλέπει .
Η αντισυνταγματικότητα όμως των διατάξεων του συγκεκριμένου νόμου είναι προφανής, πόσο μάλλον όταν την ίδια στιγμή το ΣτΕ με πρόσφατη απόφασή του επανακαθορίζει με Σχέδιο Διατάγματος τα κριτήρια οριοθέτησης των οικισμών της χώρας .
Βέβαια οι αρνητικές για το περιβάλλον παρεμβάσεις της Κυβέρνησης της Ν.Δ. την τελευταία περίοδο στον δασικό χώρο είναι πολλές και δείχνουν ότι έχει στόχο να αλώσει όλο το δασικό οικοσύστημα της χώρας μας.
Θα σταθώ σε μερικές , όπως είναι η παράδοση των προστατευόμενων περιοχών και των περιοχών Natura στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η εξουδετέρωση χιλιάδων πράξεων κήρυξης αναδασωτέων σε εκατομμύρια στρέμματα και κυρίως η κατάργηση του Τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου.
Το άρθρο 24 όμως του Συντάγματος, που πολλές φορές ως τώρα επιχειρήθηκε η κατεδάφισή του, κατοχυρώνει ρητά την αρχή της αειφορίας, ορίζοντας ότι απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών εκτός αν προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση τους που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.
Και είναι το άρθρο 117 του Συντάγματος που υπερασπίζεται αυτή την αειφορία, εισάγοντας το περιβαλλοντικό ισοζύγιο με τη διατύπωση: «ότι δημόσια και ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλον τρόπο αποψιλώνονται, δεν αποβάλλουν τον χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν και κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέα», αποκλείοντας τη διάθεσή τους για άλλο προορισμό.
Μάλιστα για το άρθρο 117 δεν είχε υπάρξει η παραμικρή αμφισβήτηση όλη την απερχόμενη 50ετία , πλην της αδιανόητης πρόσφατης Απόφασης 2499 /2012 του ΣτΕ που αναφέρει ότι «σκοπός της διάταξης του άρθρου 117 του Συντάγματος δεν ήταν η παντελής απαγόρευση οποιασδήποτε επέμβασης σε αναδασωτέα έκταση», εντάσσοντας ουσιαστικά στο συγκεκριμένο ύψιστο Δημόσιο συμφέρον το αίτημα για την εγκατάσταση των ΑΠΕ.
Την απόφαση αυτή κατέρριψε η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής, η οποία στην έκθεσή της ρητά αναφέρει στην έκθεσή της, ότι οι πράξεις κήρυξης αναδασωτέων δεν μπορούν να ανακληθούν.
4. Ανακτήσεις εδαφών –Εφαρμογή Τεκμηρίου Κυριότητας του Δημοσίου
Παράλληλα βέβαια η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε και στην ανάκτηση εδαφών τα οποία παραχωρήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια κατά κυριότητα χαριστικά σε ιδιώτες, όχι μόνον σε πολύ χαμηλές τιμές (από 150 έως 170 ευρώ το στρέμμα) αλλά και για χρήσεις που δεν συνέβαλαν στην ανάπτυξη του αγροτικού χώρου .
Αξίζει όμως να αναφερθώ και σε μια περίπτωση που η Δικαιοσύνη πριν 4 χρόνια με το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης εξέδωσε μία απόφαση, που στηρίχτηκε στο Τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου και με τη οποία απέρριψε τη διεκδίκηση από το Άγιον Όρος και συγκεκριμένο ιδιώτη έκτασης 17.000 στρ. στη Χαλκιδική ,που ασφαλώς δεν τα διεκδικούσαν για αγροτική χρήση.
Το τεκμήριο αυτό είναι μαχητό και υπάρχει εδώ και 187 χρόνια κι ασφαλώς όχι επειδή θέλησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά την απελευθέρωση να δημεύσουν τις άγριες γαίες, αλλά γιατί απορρέει από τις Συνθήκες Απελευθέρωσης της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο έχει το δικαίωμα να το προβάλλει στις μη καλλιεργούμενες και μη οικοδομήσιμες εκτάσεις συγκεκριμένων περιοχών.
Τέτοιες εκτάσεις είναι για παράδειγμα τα περισσότερα ελαιοπερίβολα, τα οποία έχουν συνδεθεί με νομές που ισχύουν μέχρι σήμερα , χωρίς αναζητήσεις κυριότητας. Αρκούσε η Δήλωση ΟΣΔΕ για να τεκμηριωθεί σε αυτές τις περιπτώσεις η αλλαγή χρήσης.
Αυτό όμως δεν σημαίνει αυτόματα και κατοχύρωση της κυριότητας ,που γινόταν είτε με νομοθετική παρέμβαση του Ελληνικού κράτους, από την πρώτη με το βασιλικό διάταγμα του 1836 μέχρι και την πιο πρόσφατη του νόμου 3203/2003, είτε με αναγνωριστικές Αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας, κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Ιδιοκτησίας Δασών στο οποίο προσέφευγαν οι ενδιαφερόμενοι, είτε με αμετάκλητες αποφάσεις των τακτικών Δικαστηρίων, αρκεί να ακολουθούνταν οι νόμιμες διαδικασίες. Το ζήτημα όμως είναι κατά πόσον η νομιμότητα αυτή μπορεί να ξεπερνά το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου;
Κι εδώ μπαίνει ένα άλλο βασικό ερώτημα:
Θα αντέξει η συγκεκριμένη Απόφαση του Δικαστηρίου; Δύσκολο, αφού άρχισε ήδη το ξήλωμα του Τεκμηρίου κυριότητας με μία απλή εγκύκλιο ενός Γενικού Γραμματέα. Το σίγουρο είναι ότι ενδέχεται να αποτελέσει κι αυτό τη μεγαλύτερη επιβράβευση των καταπατήσεων της δημόσιας περιουσίας από καταβολής του ελληνικού κράτους.
5. Κτηνοτροφία – Αγροδιατροφικός Τομέας
Βασικό ζητούμενο για μας όταν αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας ήταν η ενίσχυση της κτηνοτροφίας και του αγροδιατροφικού τομέα. Πρώτη μας παρέμβαση η διασφάλιση των κοινοτικών πόρων και η αύξηση των συνδεδεμένων ενισχύσεων. Για το λόγο αυτό θεσμοθετήσαμε άμεσα με το ν.4351/2015 τις βοσκήσιμες γαίες, χαρακτηρίζοντας ως βοσκοτόπους και τις δασικές εκείνες εκτάσεις που έχουν χαμηλή ξυλώδη βλάστηση και βόσκονται.
Η πρότασή μας έγινε δεκτή από τον Επίτροπο Γεωργίας και την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας. Έτσι πετύχαμε ένα άλλο σημαντικό στόχο: Να εκμεταλλευτούμε όχι μόνο τις βοσκές που παράγουν αυτές οι εκτάσεις, αλλά και τη δυνατότητά τους να καλύψουν ,σε πρώτη φάση πλέον, τα 10 εκατ. επιλέξιμων εκτάσεων για τις ανάγκες των ενισχύσεων της κτηνοτροφίας.
Γι αυτό και ενσωματώσαμε άμεσα στην εθνική μας νομοθεσία τον ορισμό του μόνιμου βοσκότοπου, όπως μας δόθηκε στον Κανονισμό Omnibus. Και είχαμε τα πρώτα αποτελέσματα:
α) Αυξήσαμε τις επιλέξιμες για την κτηνοτροφία βοσκήσιμες εκτάσεις, πράγμα που μας απέφερε την επιστροφή 445 εκατ. ευρώ από τα πρόστιμα που μας είχαν επιβληθεί, εξαιτίας της κακής διαχείρισης που έκαναν στις ενισχύσεις της κτηνοτροφίας, στα χρόνια 2009 έως και 2012, οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ. Από τη στιγμή δε που βάλαμε και τάξη στις πληρωμές, με τα προσωρινά Διαχειριστικά Σχέδια των Βοσκοτόπων, πρέπει άμεσα να ολοκληρώσουμε τα οριστικά για να λύσουμε και όλα τα σχετικά προβλήματα.
β) Ενισχύσαμε τις θέσεις μας στην αντιμετώπιση της απειλής της Ε. Επιτροπής για πλήρη εξωτερική σύγκλιση των ενισχύσεων, αφού η αύξηση στις βοσκήσιμες εκτάσεις θα συμβάλλει στη μείωση της εικονικά υψηλής ανά εκτάριο ενίσχυσης που φαίνεται να απολαμβάνει η χώρα μας.
Τι μένει τώρα να υλοποιηθεί; Επαναλαμβάνω : Να συνταχθούν επιτέλους τα οριστικά Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης, γιατί αυτά θα τεκμαίρουν και τη χρήση των βοσκήσιμων εκτάσεων. Αν δε ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη διαδικασία μπορούμε να μπούμε και σε μια άλλη στόχευση : ο οργανωμένος κτηνοτρόφος να αποκτήσει και το δικό του λιβάδι.
Μόνον τότε θα αξιοποιηθούν σωστά όλες αυτές οι εκτάσεις και ταυτόχρονα θα δοθεί τέλος στα πρόστιμα που απειλούν το ζωτικότερο τομέα της αγροτικής δραστηριότητας, την κτηνοτροφία.
Παραθέτω μερικές από τις σημαντικές τομές της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στο χώρο:
- Θεσμοθετήσαμε για την κτηνοτροφία την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης της ζωικής παραγωγής ,ώστε να μπορούν να καταπολεμηθούν τα φαινόμενα των ελληνοποιήσεων και της μαύρης διακίνησης στον αγροτικό χώρο.
- Καθιερώσαμε τη Κάρτα του αγρότη ,για χρηματοδότηση των αγροτικών εργασιών και εφοδίων, με εγγύηση τις κοινοτικές επιδοτήσεις.
-Νομοθετήσαμε για τη προστασία των αγροτών και τον περιορισμό της ασυδοσίας των μεσαζόντων, την υποχρεωτική πληρωμή των 60 ημερών στα νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα .
- Βάλαμε τάξη στις πληρωμές των κοινοτικών ενισχύσεων όχι μόνο γιατί σταματήσαμε την επιβολή προστίμων και καταλογισμών, αλλά και γιατί, όπως προανέφερα, πετύχαμε στις διαδικασίες επιστροφής των προστίμων.
6. ΕΟΚ –Συνεταιρισμοί
Ήδη η ΕΟΚ είχε βάλει κι άλλον παίκτη στον αγροτικό μας χώρο, την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) που μπορεί να έφερνε πρόσθετους κοινοτικούς πόρους, αλλά δυσκόλευε στην απορρόφησή τους, μη επιτρέποντας στις Κυβερνήσεις να ενισχύουν τον αγροτικό χώρο έξω από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Υπήρξε όμως και μια άλλη πραγματικότητα που βρήκαμε όταν παραλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, αυτή του εναγκαλισμού του συνεταιριστικού χώρου με συμφέροντα που στην περασμένη 50ετία τον οδήγησαν να χάνει ένα πολύ μεγάλο μέρος των εγκαταστάσεών και του εξοπλισμού, αλλά και να οδηγεί σε εξαφάνιση βασικές δραστηριότητες του χώρου.
Στο χώρο των Συνεταιρισμών βρήκαμε μια κατάσταση τραγωδία:
6.500 συνεταιρισμοί, 137 Ενώσεις, 100 ανώνυμες εταιρείες και 100 κεντρικές οργανώσεις με διάφορες επωνυμίες.
Από αυτούς μόνον 20 ήταν οικονομικά βιώσιμοι, γιατί η κακοδιαχείριση, η σπατάλη και η διασπάθιση μεγάλου μέρους των κονδυλίων που διαχειρίστηκαν έφτασαν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του χώρου στα 3 δις ευρώ,.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ άμεσα ψήφισε το ν.4384/2016 για τους συνεταιρισμούς, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν το απαραίτητο οικονομικό μέγεθος για να μπορούν να λειτουργούν.
Όμως η Ν.Δ. ως κυβέρνηση κατήργησε μερικές βασικές μας ρυθμίσεις, βάζοντας ένα στόχο, την άλωσή του χώρου από ιδιώτες.
Προτείναμε τότε όλη η περιουσία να μεταφερθεί σε έναν Οργανισμό Διαχείρισης, τον ΟΔΙΑΓΕ. Όμως δεν έγινε δεκτή η ρύθμιση αυτή, αφού το 2019 τέθηκε εκτός ισχύος .
7.ΑΤΕ και ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Όταν παραλάβαμε το 2015 τη κυβερνητική διαχείριση του αγροτικού χώρου βρεθήκαμε μπροστά σε δύο μεγάλα προβλήματα , το πρώτο πως θα προστατεύσουμε την αγροτική περιουσία που είχε σχέση με την αγροτική δραστηριότητα και το δεύτερο πως θα διαχειριστούμε τους κοινοτικούς πόρους, επ' ωφελεία των αγροτών εκείνης της περιόδου.
Η πρώτη κίνηση που κάναμε ήταν η ίδρυση ενός Εθνικού Οργανισμού Διαχείρισης της Ακίνητης Αγροτικής και Αστικής Περιουσίας (ΟΔΙΑΓΕ), ώστε να εκμεταλλευτούμε μέσα από συνεργατικά σχήματα και τα αγροτικού και αστικού χαρακτήρα ακίνητα .
Δυστυχώς η συγκεκριμένη πρόταση δεν μπήκε σε διαδικασία υλοποίησης γιατί η επόμενη κυβέρνηση (Ν.Δ.) όχι μόνο κατήργησε τον (ΕΔΙΑΓΕ), αλλά και αγνόησε να αναφέρει ότι από το 2012 δεν λειτουργούσε η ΑΤΕ ,αφού είχε ήδη από το 2012 διασπαστεί σε μια καλή Τράπεζα που μεταφέρθηκε στην Τράπεζα Πειραιώς με ένα ευτελές τίμημα και σε μια κακή που έμεινε στην ΑΤΕ.
Έκτοτε η αγροτική πίστη έπαψε να είναι αποκλειστικό προνόμιο της ΑΤΕ και τη διαχείριση των υπαρχουσών δανείων και των χρηματοδοτήσεων ανέλαβαν οι συνεταιριστικές οργανώσεις, αλλά και η ΑΤΕ ειδικά από το 1928 μέχρι το 1991, χωρίς να καταφέρουν να βελτιώσουν την εικόνα του χώρου.
Έκτοτε με σειρά νόμων επιχειρήθηκε πολλές φορές να ρυθμιστούν τα δάνεια του αγροτικού τομέα, αλλά δεν έγινε εφικτή η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερχρέωσης, που δημιουργήθηκε κυρίως κατά την περίοδο 1990-2000, όταν τα επιτόκια κυμαίνονταν σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Ορισμένες μάλιστα από τις ρυθμίσεις του 1992, 1994 και 2008, που αφορούσαν σε δάνεια των Συνεταιρισμών κρίθηκαν τελεσίδικα στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια παράνομες, ως αντίθετες στους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς, με αποτέλεσμα η Ε. Επιτροπή να ζητήσει από τη χώρα μας την ανάκτηση των ποσών που είχαν ρυθμιστεί χωρίς την έγκρισή τους, με το συνολικό ποσό να ξεπερνά τα 600 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά δε στις οφειλές φυσικών προσώπων και Συνεταιρισμών, που γνωστοποίησε με ημερομηνία 30/9/2017, η εκκαθαρίστρια εταιρεία PQH και ανέρχονταν λογιστικά στα 1,5 δις ευρώ, αλλά με τον εκτοκισμό τους, λόγω των υπερβολικών επιτοκίων εκείνη τη χρονική περίοδο, ξεπέρασαν τα 3,5 δις και σήμερα τα 4 δις ευρώ.
Τα δάνεια αυτά μεταφέρθηκαν στην εκκαθαρίστρια εταιρεία PQH, που ανέλαβε να συνεχίσει την εκκαθάριση της κακής ΑΤΕ, μετά τη παραχώρηση της καλής ΑΤΕ στην Τράπεζα Πειραιώς.
Η Τράπεζα της Ελλάδας που εποπτεύει τη PQH και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρέπει να αξιοποιήσουν ότι απέμεινε από αυτή τη περιουσία και να συνεργαστούν με πρώτο στόχο τη καταγραφή και την αξιοποίησή της.
8.ΠΟΠ ΚΑΙ ΠΓΕ Προϊόντα –Εμπορικές Συμφωνίες Ε.Ε. με Τρίτες χώρες
Κατά τη διάρκεια της απερχόμενης 50ετίας η Ε.Ε. έστρεψε το ενδιαφέρον της στη σύναψη εμπορικών συμφωνιών με τρίτες χώρες, καλύπτοντας ένα τεράστιο φάσμα δραστηριοτήτων και πρακτικών, όπως εμπόριο , υπηρεσίες κ.λ.π. για τις οποίες συμφώνησε η τότε Κυβέρνηση της Ν.Δ., αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στα δικά μας, ιδιαίτερα ποιοτικά προϊόντα ,όπως είναι στη προκείμενη περίπτωση η φέτα, οι ελιές Καλαμάτας και η ρετσίνα.
Αυτό που παρέλαβε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ήταν μία κατ’ αρχήν συμφωνία του Οκτωβρίου του 2014, όταν προήδρευε της Ε. Επιτροπής ο πρώην πρωθυπουργός, ο κ. Σαμαράς, η οποία προέβλεπε με βάση το πρωτόκολλο 3, την πλήρη προστασία των ΠΓΕ (Προϊόντα Γεωγραφικών Ενδείξεων), πλην των προηγούμενων τριών της Ελλάδας ,τη φέτα ,τις ελιές Καλαμάτας και τη ρετσίνα.
Ειδικά δε με τον Καναδά , που τον ενδιέφερε πάρα πολύ η φέτα, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 2009 και ανακοινώθηκαν μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, από τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Barroso και τον Καναδό Πρωθυπουργό κ. Harper, κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες στις 18 Οκτωβρίου του 2013.
Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και η επί της αρχής, συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο έγινε το Νοέμβριο του 2021 με την κύρωσή της στην Ελληνική Βουλή.
Η κατάσταση αυτή έφερε τη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, να έχει και ένα ακόμη αρνητικό προβάδισμα στην Ε.Ε., τη μεγαλύτερη απόκλιση τιμών από την τιμή που παίρνει ο παραγωγός στο χωράφι, μέχρι την τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής στο ράφι των καταστημάτων λιανικής πώλησης, που φαίνεται να ξεπερνά ακόμη και σήμερα κατά μέσο όρο το 20% το χρόνο.
Ειδικά δε για τα βασικά είδη διατροφής, που παρουσίαζαν μόνιμες αυξήσεις σε διψήφια ποσοστά, τέθηκε θέμα παραβίασης της διάταξης περί περιθωρίων κέρδους, που κακώς δεν διερεύνησαν οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή.
Βέβαια για να αναδειχτούν όλα αυτά προαπαιτούσαν και τη συμμετοχή των ίδιων των αγροτών – παραγωγών. Γι αυτό και νομοθετήσαμε με τη συμμετοχή και των ίδιων, νέο θεσμικό πλαίσιο συνεργατισμού με διατάξεις και ρυθμίσεις για τις διεπαγγελματικές, οργανώσεις και τις ομάδες παραγωγών.
Δημιουργήσαμε έτσι ένα σημαντικό υπόβαθρο για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, αλλά όταν αυτή εμφανίστηκε, το 2019, δεν κατέστη δυνατή η εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων. Φαίνεται ότι προτιμήθηκαν τα καλάθια και οι ερασιτεχνισμοί , που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να λυμαίνονται τα ίδια θύματα, τους καταναλωτές και τους αγρότες.
Τα αρμόδια Υπουργεία, Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έπρεπε άμεσα να βγουν από την αδράνεια που τους κατείχε .
Δυστυχώς δεν πιέστηκαν όσο έπρεπε, γιατί μετά τις εκλογές του 2019 ο χώρος του ΣΥΡΙΖΑ μπήκε σε μια εσωστρέφεια, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την αποφυγή της συζήτησης για τα αίτια της ήττας του.
Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που δεν έγινε δυνατή και η ανάδειξη της δικής του θετικής προσέγγισης σε επί μέρους ζητήματα.
Βέβαια ήταν και η κυβέρνηση της Ν.Δ. που δεν άφησε περιθώρια για την ουσιαστική συμμετοχή των υπόλοιπων πολιτικών δυνάμεων στη διαχείριση του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας. Αντίθετα το ενδιαφέρον της στράφηκε τελικά προς την υπηρέτηση των συμφερόντων των επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται το κλάδο των ΑΠΕ.
9.Αγροτικές Κινητοποιήσεις
Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε τη κυβερνητική διαχείριση του αγροτικού χώρου βρήκε τους αγρότες να προετοιμάζονται για κινητοποιήσεις. Βασικό τους αίτημα ήταν η σωστή διαχείριση των κοινοτικών πόρων.
Συναντηθήκαμε αρκετές φορές με τους αγρότες, εντάσεις υπήρξαν , από την αρχή όμως δεσμευτήκαμε ότι στο συγκεκριμένο πρόβλημα θα δώσουμε λύση, όπως και έγινε (σχετική αναφορά στη παράγραφο 5: Σε δύο χρόνια όχι μόνο βάλαμε τάξη, αλλά και κάναμε πληρωμές που ως τότε δεν είχαν υπάρξει). Αποτέλεσμα: Σε 2 χρόνια σταμάτησαν οι κινητοποιήσεις .
Δυστυχώς με την ανάληψη το 2019 της διακυβέρνησης από τη Ν.Δ. άρχισαν να εμφανίζονται πολλά προβλήματα στο χώρο. Έφτασαν ακόμη και σε καταλογισμούς και αναζητήσεις επιστροφών.
Επίλογος
Ο τελικός απολογισμός για τα πεπραγμένα της 50ετίας είναι χαρακτηριστικός: Παρά την κρίση και το βαρύ φορτίο της εξόδου από τα μνημόνια υπήρξε αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης .
Βέβαια η λειτουργία και η αποδοτικότητα του αγροτικού χώρου κρίνονται πάντα σε συνάρτηση με πολλές παραμέτρους, πόσο μάλλον το 50% του εισοδήματός του εξαρτάται από αποφάσεις άλλων οργάνων και κέντρων εξουσίας .
Να προσθέσω και μερικές σημαντικές τομές που υλοποιήσαμε για τη πορεία του αγροτικού χώρου :
-Τη δυνατότητα χρήσης της Κάρτας του, για τη χρηματοδότηση από όλες τις Τράπεζες των αγροτικών τους εργασιών και εφοδίων, με εγγύηση τις κοινοτικές επιδοτήσεις.
-Τη χρήση του Εργόσημου ως βασικού εργαλείου πληρωμής της εποχιακής απασχόλησης και
-Την ίδρυση της Τράπεζας Γενετικού Υλικού για τη διατήρηση αναπαραγωγή εμπορία και προώθηση του εγχώριου γενετικού υλικού
Ο πρωτογενής τομέας της χώρας μας βρίσκεται αυτή την ώρα μπροστά και σε 3 πολύ σημαντικές προκλήσεις:
- Η πρώτη, να σηκώσει ένα μεγάλο βάρος της παραγωγικής ανασυγκρότησης που χρειάζεται η χώρα μας για να βγει από την κρίση. Κι αυτό το αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότεροι, από τον ίδιο τον αγρότη και τον επιχειρηματία του χώρου μέχρι όλο το πολιτικό σκηνικό, γιατί όλοι πλέον βλέπουν ότι είναι η μόνη δραστηριότητα που μπορεί να αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουμε στο συγκεκριμένο τομέα και
- Η δεύτερη, να ανταποκριθεί, όχι μόνο στις διατροφικές ανάγκες της χώρας μας (κατοίκων και επισκεπτών), αλλά και στη μεγάλη ζήτηση των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, αφού πλέον έχει καταστεί δεδομένο ότι τα τρόφιμά μας είναι και ποιοτικά και ασφαλή και
- Η τρίτη να ολοκληρώσει την απορρόφηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης ΠΑΑ 2014-2020 που εγκρίθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2015 με την απόφαση C(2015)917 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις.
Η δημόσια δαπάνη του Προγράμματος ανέρχεται στα 5,8 δις € δημόσια δαπάνη , από τα οποία τα 4,7 δις αποτελούν κοινοτική συμμετοχή και τα υπόλοιπα μαζί με τους πόρους που θα κινητοποιήσουν, θα το φτάσουν συνολικά στα 7 δις . Αν δε προσθέσουμε και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας ΕΠΑλΘ 2014-2020 τότε οι συνολικοί πόροι θα αυξηθούν κατά 523,4 εκατ.
Ξεκινήσαμε την απορρόφηση του προγράμματος δίνοντας ιδιαίτερη προτεραιότητα και αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης στους νέους Αγρότες. Όλοι οι επιλαχόντες αγρότες (16.000 νέοι) εντάχθηκαν στους νέους αγρότες με 300 εκατ. ευρώ .
Μέχρι σήμερα έχουν απορροφηθεί συνολικά από το ΠΑΑ το 55%.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου